Mật mía hay đường mật là sản phẩm được làm từ việc cô đặc nước mía quá trình này gọi là kéo mật hay nấu mật. Với kinh nghiệm từ nhiều thế hệ truyền lại làng nghề truyền thống mật mía Làng Găng, xã Nghĩa Hưng, huyện Ngĩa Đàn, Nghệ An đã nổi tiếng khắp nước bởi chất lượng mật sánh mịn, đặc, thơm, có màu vàng cánh dán đặc trưng không lẫn vào đâu được.

Đường Mật mía Xứ Nghệ nói chung cũng như Làng Găng nói riêng đã được UBND tỉnh công nhận làng nghề giúp cho sản phẩm ngày còn khẳng định trên thị trường và ngày còn vương xa ra cả nước. Đặc sản ngon tự hào là đơn vị phân phối sản phẩm làng nghề ra 64 tỉnh thành. Sản phẫm sẽ được giao hàng và thu tiền tận nhà toàn quốc.

Khảo sát làng nghề

 Hình : Đoàn khảo sát của Tổ chức Jica (Nhật Bản) khảo sát tại làng nghề. Hy vọng một ngày không xa sản phẩm mật mía Làng găng đủ tiêu chuẩn xuất khẩu ra thị trường thế giới

Mật mía làng Găng được sản xuất thế nào?

Để cho ra đời sản phẩm đạt chất lượng thì người thợ sẽ có các bướt như sau:

-          Nguyên liệu duy nhất là mía, mía nguyên liệu rất quan trọng từ khâu chọn giống trồng tới việc chăm sóc cho mia không bị sau bệnh. Mía khi đã “chín” tiếng hành khai thác, ép lấy nước mía. Nước mía sẽ được lọc qua vài lần sau đó tiến hành nấu.

-          Công đoạn nấu mật là công đoạn quan trọng nhất, quyết định thành bại của nó. Nước mía sau khi lọc sạch thì nấu trong những vại lớn, lửu luôn ổn định, không quá lớn, cũng không quá nhỏ. Nếu lửa quá lớn sẽ làm mật trào, cháy làm cho mật có màu đen không ngon, còn lửa “non” quá thì sẽ mất thời gian, và độ chín của mất không tới cũng không ngon.  Người thợ luôn túc trực tại bếp trong giai đoạn này.

-          Qua công đoạn nấu chín mật là công đoạn vợt bọt, lắng mật. Mật khi tới đây nếu sánh mịn, đặc, thơm, có màu vàng cánh dán thì mới đảm bảo chất lượng.

Công dụng – tác dụng của mật mía là gì?

Ngày nay các nhà khoa học chứng minh và đưa ra rất nhiều cảnh báo tác hại khôn lường của việc sử dụng đường tinh luyện hằng ngày tới sức khỏe con người.  Bởi lễ đó xu hướng sử dụng thực phẩm hữu cơ, tự nhiên nguyên chất được mọi người chú ý đến hơn, trong đó sản phẩm mật mía hay đường phèn vàng nguyên chất, hay đường phổi Quảng Ngãi để thay thế các sản phẩm đường tinh luyện hằng ngày còn tăng cao bên cạnh đó chính là công dụng của nó mà đường tinh luyện không còn giữ được. Dưới đây là các chất có trong mật mía đã được kiểm chứng :

Các chất dinh dưỡng có trong mật mía: carbonhydrat, nhiều acid amin, đặc biệt là nhiều acid amin cần thiết, đóng vai trò quan trọng trong việc bổ sung chất dinh dưỡng cho cơ thể; vitamin B1, B2, B6, C; các muối vô cơ như Calci, Phospho, sắt… và các acid hữu cơ có chứa acid succinic, acid fumaric, acid malic, acid citric…

Theo Đông y, mật mía vị ngọt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, sinh tân dịch, nhuận táo, giáng khí. Dùng trong trường hợp ho khan ít đàm, kể cả chứng ho ra máu; còn dùng trong các chứng mất dịch vị do vị nhiệt, lưỡi đỏ rêu ít, miệng khô khát; cũng có thể dùng cho người nôn ọe nhiều lần, miệng khô buồn bực, đại tiện táo kết và người bị ngộ độc do rượu. Thực nghiệm cho thấy, mía chứa nhiều loại đường, có tác dụng ức chế các khối u ác tính (ung thư).

Kinh nghiệm mua đường mật

Chọn mua mật mía ngon, chất lượng: Mật ngon nguyên chất có mùi thơm đặc trưng của mía, mở nắp chai ra 2p sẽ nghe mùi thơm khắp nhà. Mật nguyên chất không đặc quá cũng không lỏng quá, mật chuẩn có trọng lượng từ 1.3-1.4kg/l, có độ sánh cao. Nếu loãng quá là mật pha, đặc quá là mật khuấy bột. (*)       

Bảo quản và sử dụng mật
Mật mua về đổ vào nồi nấu lại cho đến khi sôi, tắt bếp để nguội cho vào chai để dùng dần cả năm mà không cần bỏ tủ lạnh. Vì mật rất dễ cháy nên khi nấu mật phải thật nhỏ lửa và thường xuyên khuấy lên, nhớ chọ cái nồi dày dày để nấu và khi nấu gần sôi thì mở nắp nồi để kiểm soát để tránh bị tràn.Khi sử dụng mật còn thừa không được đổ lại chai đang đựng mật.

- Dùng kho cá, kho thịt, nấu giả cầy, làm bò kho, bò rim: Ướp mật vào nguyên liệu cùng với các gia vị khác, tùy từng món mà dùng mật nhiều hay ít, ướp lâu hay mau.

- Dùng làm bánh trôi, bánh ngào, nấu kẹo cốm, kẹo lạc,...: Cho mật và nồi, đập và ít gừng tươi nấu thật nhỏ lửa để đun sôi mật rồi cho bánh or nguyên liệu làm kẹo vào đun tiếp cho đến khi sền sệt lại rồi làm bước tiếp theo. Nhớ vừa đun vừa khuấy nhẹ nhàng.

- Dùng nấu chè: Hầm đậu nhỏ lửa cùng với ít gừng tươi đập dập cho đến khi đậu mềm rồi cho mật vào đun thật nhỏ lửa ít nhất 30p cho thấm mật (nếu nấu chè nước thì nhớ rót bớt nước đậu ra mới cho mật vào để kho đậu cho thấm, sau đó mới cho nc đậu vào lại rồi đun sôi khoảng 10 nữa). (*)

Món thịt nướng mật mía ngon tuyệt

- Người miền Trung sử dụng mật mía để kho thịt, kho cá, làm bánh mật, bánh gai, bánh ngào, bánh khảo, cốm mật, chè lam, chè đỗ xanh rang, chè đỗ đen, đỗ đỏ, chè khoai sọ, khoai mài, chè củ từ, củ vạc, chè hạt sen long nhãn, chè kê, chè bí đỏ… hoặc làm đồ chấm xôi, bánh chưng, bánh gio, bánh nếp, khoai lang luộc, sắn luộc…, thậm chí dùng làm đồ uống như món nước chè xanh pha với mật mía. Và mật mía không thể thiếu khi nấu thịt cầy hoặc giả cầy…

Mua bán mật mía ở đâu, giá bao nhiêu?
Trước đây Đặc Sản Ngon nhận được rất nhiều cầu hỏi của quý anh chị như “mật mía mua ở đầu tại Tp HCM, hay mua mật mía tại Hà Nội thì liên hệ ở đâu” Hôm nay Đặc Sản Ngon tự hào là đơn vị phân phối sản phẩm Mật Mía Làng Găng xứ Nghệ tới 64 tỉnh thành trên cả nước. Các bạn có thể liên hệ để mua mật mía tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh ( Tphcm), Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng…